معرفی و توضیح تجهیزات پزشکی تجهیزات درمانی
تجهیزات درمانی
- سرنگ
- سرسوزن
- سوزن گیر
- لیزر کم توان
- دستگاه ساکشن
- آنژیوکت
- اسکالپ وین
- گالی پاد
- پنست
- باند گچی
- آتل
- باندها
- ست سرم
- پایه سرم
- چسب
- سوند ادراری
سرنگ
سرنگ در پزشکی وسیله‌ای است که برای تزریق دارو به بدن به کار می‌رود. سرنگ عموماً وسیله‌ای استوانه‌ای‌شکل و مدرّج است که در انتهای آن پیستونی قرار دارد که با فشار دست، دارو را به جلو هدایت و از طریق سرسوزن تیز وارد بافتِ بدن می‌کند. هم اکنون شرکت فیض طب تنها تولیدکننده سرسوزن دندانپزشکی در ایران می‌باشد.
انواع سرنگ‌ها
امروزه اغلب سرنگ‌ها یک بار مصرف بوده و جنس آن‌ها پلاستیکی است. در گذشته سرنگ‌های شیشه ای نیز وجود داشت که با حرارت و جوشاندن در آب سترون می‌شد. سرنگ‌های فلزی اکنون نیز برای کارهایی مانند شست و شوی گوش استفاده می‌شوند؛ ولی به دلیل توجه به خطر بیماری‌هایی که از طریق سرنگ آلوده منتقل می‌شوند مانند ایدز و هپاتیت اغلب از سرنگ یک بار مصرف استفاده می‌شود و در امحاء سرسوزن پس از انجام تزریق دقت بیشتری می‌شود.
امروزه اغلب تقسیم‌بندی سرنگ‌ها بر اساس حجم آن‌ها است مانند سرنگ انسولین، دو سی سی، پنج سی سی و ده سی سی.
معمولاً سر سرنگ‌ها یک اندازه و استاندارد ساخته شده و بنابراین هر نوع سوزنی به آن وصل می‌شود پیستون داخل سرنگ به راحتی داخل بدنه حرکت می‌کند.
انواع سرنگ در ایران
تا قبل از سال 91 سرنگ به صورت یک محصول وارداتی به ایران وارد می‌شد. اما به جهت حمایت از تولید سرنگ داخلی با تصویب هیأت وزیران، واردات سرنگ در سال 1391 ممنوع شد و در پی ممنوعیت ورود سرنگ به کشور حمایت‌های ویژه ای از تولید کنندگان این صنعت به عمل آمد. در فهرست زیر تعدادی از مارک‌های موجود سرنگ در ایران عنوان شده‌است.
| نام مارک | نام انگلیسی مارک | نوع مارک | کشور تولیدکننده | روش استریل | |
|---|---|---|---|---|---|
| سرنگ پیکول | PICCOL | Local/Iran | ایران | اتیلن اکساید | |
| سرنگ س‌ها | SOHA | Local/Iran | ایران | اتیلن اکساید | |
| یزد سرنگ | YAZD SYRINGE | Local/Iran | ایران | اتیلن اکساید | |
| ورید | V.MED | Local/Iran | ایران | اتیلن اکساید | |
| پارس سرنگ | PARSSORANG | Local/Iran | ایران | اتیلن اکساید | |
| سرنگ هما | HomaSyrine | Local/Iran | ایران | اتیلن اکساید | |
| سرنگ آوا | AVA | Local/Iran | ایران | اتیلن اکساید | |
| مینا سرنگ | MINA SYRINGE | Local/Iran | ایران | اتیلن اکساید |
سرسوزن
سرسوزن بخش فلزی روی سرنگ است که تیز بوده و به راحتی داخل بافت بدن نفوذ می‌کند. میان سرسوزن خالی می‌باشد که دارو (اغلب آمپول یا سرم و ویال) از طریق آن به بدن تزریق می‌شود.
سوزن در اندازه‌های مختلف وجود دارد و شامل یک ساقه و یک دهانه‌است که دهانه به سرنگ وصل می‌شود. نوک سوزن به‌طور مورب بریده شده که فرورفتن آن را آسان می‌کند. هرچه شماره سوزن بیشتر شود از قطر سوزن کم می‌شود مثلاً سوزن شماره ۲۳ نازکتر از سوزن شماره ۲۰ است. در حال حاضر امکان تولید سرسوزن تا گیج ۳۴ نیز وجود دارد.
امروزه به دلیل توجه به خطر بیماری‌هایی که از طریق سرنگ آلوده منتقل می‌شوند مانند ایدز و هپاتیت در امحاء سرسوزن پس از انجام تزریق دقت بیشتری می‌شود و از جعبه ایمنی یا کاتر استفاده می‌شود.
مراحل تولید سرسوزن
- مرحله تزریق و ساخت اجزا پلاستیک
- مرحله تولید کانولا (برش تیوب، برس، سنگ زنی، شست‌وشو و پلیسه برداری) از گیج ۱۴ تا ۳۲ براساس استاندارد ملی ۳۹۷۹
- مونتاژ (قرارگیری هاب (دهانه) بر روی فیکسچر، کانولا گذاری، چسب زنی، خشک کردن چسب، تست انسداد و تیزی، سیلیکون زنی، کاورگذاری).
- چنان‌چه هدف تولید سرسوزن استریل شده باشد، علاوه بر مراحل فوق، عملیات بسته‌بندی و کارتونینگ انجام و عملیات استریل توسط گاز اتیلن اکساید انجام می‌شود.
اندازه سرسوزن
قطر سرسوزن با واحدی به نام گیج اندازه‌گیری می‌شود. هرچه گیج بالاتر باشد قطر سوزن نازکتر است. طول سوزن عمق تزریق را تعیین می‌کند که با واحدی به نام میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود.سوزن‌گیر
پنس از خانواده بزرگ کلمپ‌ها و زیرگروه آن یعنی پنس‌ها می‌باشد. سوزن‌گیر با شیارهای ظریف و موازی که در دهانه‌اش دارد، به گرفتن سوزن بخیه کمک می‌کند. دهانه این وسیله در مقایسه با خانواده کلمپ‌ها کوتاه‌تر (برای واردکردن نیروی بیشتر) است.
- پس از هر دوره کارکرد در عمل جراحی ، این وسیله باید مورد بازبینی قرار گیرد.
دستگاه ساکشن
دستگاه مکش یا به انگلیسی ساکشن دستگاهی که توسط پمپ مکش و با ایجاد خلاء باعث ایجاد فشار منفی شده و هوا و مایعات را به درون می‌کشد. این دستگاه برای جمع‌آوری ترشحات و خونابه‌ها در ناحیه جراحی برای دادن دید بهتر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استفاده از مکش
- برداشتن سریع محلولهای شستشو از ناحیه زخم.
- خالی کردن حفرات آبسه.
- مشخص کردن محل خونریزی دهنده با خشک نگه داشتن آن ناحیه.
- گرفتن تومور در طول برداشتن آن.
- به حالت نعوظ رساندن آلت تناسلی مردانه و زنانه و پستان زنان
- پاک کردن راه هوایی بیمار
گونه‌ها
این دستگاه دارای دو مدل ساکشن مرکزی و پرتابل می‌باشد.
- نوع ثابت یا سانترال: ۱ـ دارای مخزن یک بار مصرف ۲ـ دارای مخزن چند بار مصرف
- پرتابل (قابل جابجایی): لوله‌های رابط و کاتترها و مخزن آن یکبار مصرف می‌باشند.
- قسمت‌های مختلف ساکشن پرتابل:
- موتور
- گیج وکیوم (نمایش میزان فشار دستگاه)
- پمپ وکیوم
- شیشه‌های ساکشن (مخازن)
- پیچ‌های تنظیم کننده ساکشن (تنظیم میزان مکش)
- لوله‌های رابط
مکش ایده‌آل
- از کیفیت موتور و مکش بالا برخوردار باشد.
- قابلیت استریل شدن بدنه آن بالا باشد.
- مخازن ساکشن، حجم پذیری زیادی داشته باشند.
- توان خروجی بالایی داشته باشد.
آنژیوکت
آنژیوکت یا کاتتر عروق محیطی یک کاتتر کوچک و قابل انعطاف است که در داخل عروق محیطی بیمار جهت تزریق وریدی و مایع درمانی قرار داده می‌شود. پس از قرار دادن آنژیوکت نیز می‌توان برای گرفتن خون از آن استفاده کرد.
آنژیوکت به وسیله سوزنی که دارد وارد ورید بیمار می‌شود، زمانی که کاتتر در ورید بیمار قرار گرفت سوزن یا همان نیدل از آنژیوکت خارج می‌شود و کاتتر در رگ بیمار باقی می‌ماند سپس با استفاده از یک چسب ضد حساسیت روی پوست بیمار محکم می‌شود.
آنژیوکت‌های جدید به شکلی ساخته شده‌اند که از نیدل‌استیک جلوگیری می‌کنند. در سال ۱۹۵۰ جنس این کاتترها از پلی وینیل کلراید بود.
از آنژیوکت‌ها بیشتر برای دسترسی عروقی استفاده می‌شود. از این وسیله برای بیماران قبل از جراحی یا در اتاقهای اورژانس استفاده می‌شود، همچنین در بعضی موارد رادیوگرافی که از ماده حاجب استفاده می‌شود آنژیوکت برای بیمار تعبیه می‌شود. به عنوان مثال در ایالات متحده آمریکا سالانه ۲۵ میلیون آنژیوکت برای بیماران استفاده می‌شود.
آنژیوکت معمولاً بر روی وریدهای دست یا بازو بیمار قرار داده می‌شود، آنژیوکت با کاتتر سیاهرگ مرکزی متفاوت است زیرا کاتتر سیاهرگ مرکزی در ورید مرکزی (معمولاً سیاهرگ ژوگولار داخلی بر روی گردن یا سیاهرگ زیرترقوه‌ای در بالای قفسه سینه) تعبیه می‌شود اما آنژیوکت در وریدهای محیطی یا جهت دسترسی شریانی بر روی شریان محیطی بیمار قرار داده می‌شود.
برای کودکان با استفاده از ژل بی‌حس‌کننده موضعی (مانند لیدوکائین) پوستِ ناحیه‌ای که قرار است آنژیوکت در آن قرار داده شود را بی‌حس کرده سپس آنژیوکت را قرار می‌دهند.
عوارض
قرار دادن آنژیوکت در ورید دردناک است که می‌تواند موجب اضطراب و استرس شود. استفاده از بی‌حس‌کننده موضعی قبل از تعبیه آنژیوکت موجب کاسته شدن در بیمار می‌شود. عفونت، فلبیت، پاره شدن قسمتی از رگ و نشت دارو یا سرم، آمبولی هوا یا خونریزی که می‌تواند موجب هماتوم شود جزئی از عوارض آنژیوکت هستند.
به دلیل ریسک عفونت در محل آنژیوکت، مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا توصیه می‌کند که کاتتر هر ۹۶ ساعت تعویض شود. اگرچه کاتتر وضعیت خوبی داشته باشد نباید مدت بیشتری از آنچه لازم است در رگ باشد. نیاز به تعویض کاتتر به صورت روتین مورد بحث و اختلاف است. مدیریت کردن درست آنژیوکت می‌تواند موجب کاسته شدن از بروز عوارض ناخواسته شود.
اسکالپ وین
ست تزریق بالدار – که همچنین به عنوان سرسوزن پروانه ای یا اسکالپ وین (scalp vein) – شناخته می شود – یک ابزار تجهیزات پزشکی برای سوراخ کردن رگ است. scalp vein یکی از پرمصرف ترین تجهیزات پزشکی بیمارستانی است. علت مصرف بالای این ابزار پزشکی کاربردهای چندگانه و عملکرد بالای آن است.
اجزاء و کاربردهای اسکالپ وین
یک سوزن پروانه دار توخالی کوتاه، مستقیم و بسیار نازک است که معمولا توسط بال های پروانه ای آن نگهداری می شود. و به یک لوله انعطاف پذیر، متصل می شود. در انتهای لوله، یک اتصال دهنده است که به یک بطری جمع آوری، نگه دارنده لوله خلاء، یک سرنگ یا لوله از یک پمپ تزریق یا کیسه انتقال وصل می شود. سوزن اسکالپ معمولاً توسط یک غلاف ایمنی پلاستیکی برای جلوگیری از آسیب در حین استفاده محافطت می شود.
در نگاه اول، این ممکن است شبیه سرسوزن Huber باشد، که بالدار هستند، اما سوزن پروانه ها برای استفاده در پورت های کاشت طراحی نشده است. سر سوزن های Huber برای آن مورد نیاز است.
گالی‌پات
گالی پات ظرف کوچک گردی است که معمولاً در محیط‌های بیمارستانی، اتاقهای عمل، دندان پزشکی‌ها و محیط‌های آزمایشگاهی کاربرد دارد.
جنس این ظرف غالباً از استیل، پلاستیک یا سفال می‌باشد. از این ظرف برای
نگهداری پماد، دارو یا گلوله‌های کوچک پنبه که به مواد ضدعفونی‌کننده آغشته
شده باشند، استفاده می‌گردد.
این ظروف عموماً بر دو گونه ساخته می‌شوند:
- چندبار مصرف: که می‌توانند به دفعات مورد استفادهٔ مجدد قرار گیرند.
- یکبار مصرف: که همراه زباله‌های بیمارستانی به دور انداخته می‌شود.
پنست
پنست در زیر مجموعه خانواده بزرگ فورسپس‌ها قرار می‌گیرد و تفاوت آن با این خانواده آن است که فاقد جاانگشتی و ضامن قفل می‌باشد و از آن برای گرفتن نسوج (بافت‌ها) ظریف استفاده می‌شود.
بانداژ
باند یا بانداژ نوارهای پارچه‌ای تور مانند و گاه کش‌دار که در طول و عرض‌های متفاوتی تهیه می‌شوند. به عمل بستن زخم‌ها در پایان کار به وسیله باندها را نیز بانداژ می‌گویند. بانداژ باید متناسب با نوع و محل و ابعاد محل عمل جراحی باشد تا بتواند به خوبی زخم را بپوشاند. ساده‌ترین مدل بانداژ از ۳عدد گاز ساده بعلاوه باند و نوار چسب تشکیل می‌شود.
سرم
سرمها محلولهای مایع نگهدارنده یا کریستالوئیدی حاوی الکترولیت، آب و نیازهای سلولی هستند که از طریق سیاهرگ‌ها تجویز می‌شوند.
سرمها اصولاً به چهار گروه کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
- محلولهای کریستالوئید جهت جبران کاهش مایعات یا الکترولیتها مانند سرم رینگر، رینگرلاکتات، سرم نرمال سالین، سرم قندی نمکی و سرم قندی
- محلولهای کلوئید جایگزین پلاسما جهت جبران کاهش حجم داخل عروقی مانند دکستران و هماکسل
- محلولهای غذایی (جایگزینی تغذیه وریدی) مانند سرم آمینو اسیدی و سرم اینترالیپیدی
- محلولهای با کاربرد درمانی خاص مانند سرم مانیتول
محلولهای کریستالوئید ممکن است جهت جانشین کردن الکترولیتها و آب از دست رفته از طریق اسهال و استفراغ بکار روند. مصرف بیش از حد آن‌ها سبب تجمع سدیم و حجم آب اضافی در بدن، اِدِم ریوی و نارسایی قلب می‌شود. محلولهای هیپرتونیک در درمان مسمومیت با آب و افزایش حجم آب خالص بکار می‌روند.
سوند ادراری
کاتتر ادراری یا سوند ادراری٬ لوله باریک، توخالی و انعطاف‌پذیری است که برای جمع‌آوری ادرار، درون مثانه قرار داده می‌شود. به پروسه گذاشتن این لوله در علم پزشکی کاتتراسیون یا سونداژ می‌گویند.
موارد استفاده و کاربرد
موارد مصرف اصلی سُند ادراری زمانی است که به هر دلیل تخلیه ادرار به شکل مناسب صورت نمی‌گیرد. کاتتر ادراری ممکن است برای مدت کوتاهی پس از جراحی هنگامی که فرد نمی‌تواند به توالت برود مورد استفاده قرار گیرد، یا هنگامی وجود یک بیماری یا جراحت ایجاب کند برای درازمدت به کار گرفته شود.