دستگاه نوار مغز الکتروانسفالوگرافی (Electroencephalography) چیست؟

نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی (Electroencephalography)، ثبت فعالیت الکتریکی مغز است، این تکنیک شامل اخذ سیگنال توسط الکترودهای سطحی، بهبود سیگنال (معمولاً تقویت و حذف نویز)، چاپ سیگنال و آنالیز آن می‌شود. آنچه روی کاغذ چاپ می‌شود، الکتروانسفالوگرام نامیده می‌شود.

نوار مغز به کمک الکترودهایی که به شکل دیسک‌های فلزی کوچک با سیم‌های نازک هستند، انجام می‌شود. هنگام آزمایش الکترودها روی پوست سر بیمار چسبانده می‌شوند. این الکترودها بارهای الکتریکی ناشی از فعالیت سلول‌های مغز ناشی را تشخیص می‌دهند. بارهای الکتریکی مغز تقویت و به رایانه متصل به الکترودها فرستاده می‌شوند تا بتوان آن‌ها را به صورت نمودار امواج نمایش داد. این نمودار در واقع پاسخ نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) است که روی کاغذ چاپ می‌شود. چیزی که در مورد نوار مغز اهمیت دارد شکل امواج است اما پاسخ به محرک‌ها و تغییرات کوچک انرژی نیز توسط دکتر مغز و اعصاب مورد بررسی قرار می‌گیرند.

کاربرد بالینی

نمونه‌ای از فعالیت الکتریکی ثبت شده از مغز

نتایج حاصل از نوار مغزی را نمی‌توان به صورت مستقیم و تنها با مشاهده سیگنال مورد بررسی و تفسیر قرار داد و از روی آن ناهنجاری را تشخیص داد. معمولاً طیف فرکانسی این سیگنال حاوی اطلاعات مفیدی است که کاربردهای تشخیصی و تحقیقاتی از جمله موارد زیر دارد:

۱-کمک به تشخیص و تعیین محل آسیب مغزی

۲-کمک به مطالعه صرع (حملات گذرای برگشت‌پذیر عمل مغز دچار مشکل با حس نامنظم و فعالیت حرکتی نظیر تشنج)

۳-کمک به تشخیص اختلالات روانی

۴-کمک به مطالعه خواب

۵-اجازه مشاهده و آنالیز پاسخ‌های مغز به محرک‌های سنسوری

تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم

فعالیت های الکتریکی که روی مغز انجام می شود به شکل نمودارهایی با یک طول موج و فرکانس مشخص بر اساس محلی که الکترودها نصب شده اند طبقه بندی و نمایش داده می شوند.


تفاوت بین نوار مغز سالم و ناسالم در تغییراتی که که شکل نمودارها نشان می دهند. به بیان ساده اگر نوار مغز شما دچار مشکل باشد در قسمت هایی از نوار یا به شکل متناوب تغییراتی را می بینید. همانطور که گفتیم طول موج ها بر اساس فرکانس، دامنه ، محل نصب الکترودها بر روی پوست سر و  شکل آنها طبقه بندی می شوند.

چه زمانی نوار مغز گرفته می‌شود؟

تجویز نوار مغز به عهده دکتر مغز و اعصاب است و این که چه موقع نوار مغز بگیریم، باید توسط پزشک پاسخ داده شود. انجام این آزمایش برای تشخیص و درمان برخی بیماری‌ها لازم است. در برخی موارد نیز پزشک برای بررسی بیشتر و دقیق‌تر انجام نوار مغز را تشخیص می‌دهد.


به طور کلی نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) برای بررسی انواع اختلالات مغزی استفاده می‌شود. این اختلالات به صورت امواج نامنظم نمایش داده می‌شوند و پزشک می‌تواند با بررسی آن‌ها اختلالات مغزی بیمار را تشخیص دهد. بیشترین استفاده نوار مغز برای درمان و کنترل عارضه تشنج است. حتی اگر تشنج در سال‌های قبل اتفاق افتاده باشد، نوار مغز وجود و محل وقوع آن در مغز را نشان می‌دهد.


تومور، سکته، آلزایمر، روان‌پریشی، اختلال خواب، تروما، مسمومیت دارویی، کما و… از جمله دیگر مواردی هستند که ممکن است به نوار مغز نیاز داشته باشند. علاوه بر این‌ها ممکن است هنگام جراحی برای نظارت بر جریان خون مغز از نوار مغز استفاده شود.

الکترودهای ثبت ای‌ای‌جی

الکترودهای ای‌ای‌جی، جریان‌های یونی را از بافت سربرال به صورت ولتاژ اخذ کرده و به پیش‌تقویت‌کنندههای ای‌ای‌جی، منتقل می‌کند. مشخصات الکترود در ثبت، بسیار مهم است. معمولاً در صفحات این الکترودها، از کلرید نقره – نقره (Ag-AgCl) استفاده می‌شود. معمولاً پنج نوع الکترود جهت ثبت ای‌ای‌جی به کار می‌رود:

الکترود پوست سر، کاپ‌ها، دیسک‌های پد نقره، میله‌هایی از جنس فولاد ضدزنگ و سیم‌های نقره کلریده شده،

الکترودهای Sphenoidal: در این الکترودها، نقره عایق و سیم لخت که نوک آن کلریده شده به صورت متناوب قرار گرفته و به وسیله بافت ماهیچه توسط یک سوزن در جای خود قرار می‌گیرد،

الکترودهای Nasopharyngeal: میله نقره‌ای با توپ نقره که از طریق سوراخ بینی وارد می‌شود،

الکترودهای Electrocorticoyraphic: فیلترهای کتانی خیس خورده در محلول سالین که روی سطح مغز قرارداده می‌شود و

الکترودهای اینتراسربرال: دسته‌های سیم‌های پلاتین یا طلای پوشیده شده از تفلون که در فواصل مختلف از نوک دسته بریده شده‌است و برای تحریک الکتریکی مغز به کار می‌رود.

الکترودهای کاپ یا دیسک، قابلیت استفاده مجدد دارد، هر بار با استفاده از یک کرم هادی روی پوست سر قرار می‌گیرد. قبل از قراردادن الکترود بایستی، چربی‌های نقطه مورد نظر در سر را با الکل یا استون پاک کرد. دامنه، فاز و فرکانس سیگنال‌های ای‌ای‌جی به طرز قرار گرفتن الکترودها بستگی دارد. الکترودگذاری سطحی (روی سطح پوست) طبق یک الگوی استاندارد انجام می‌گیرد.

دستگاه ثبت ای‌ای‌جی


تصویری از یک دستگاه الکتروانسفالوگراف تجاری

ماشین‌های ای‌ای‌جی بالینی، معمولاً شامل ۸، ۱۶ یا ۳۲ کانال است. به صورت معمول ۲۰ الکترود روی سر بیمار قرار می‌گیرد که پتانسیل حیاتی مذکور را به پیش تقویت‌کننده می‌رساند. معمولاً با استفاده از یک سیگنال کالیبراسیون پالسی، سیستم کالیبره می‌شود. سیگنال‌های دریافت شده، تقویت و حذف نویز می‌شود. سیگنال‌ها را می‌توان به همین شکل ثبت کرد یا جهت انجام پردازش‌های بیشتر مانند محاسبه طیف فرکانسی سیگنال و طبقه‌بندی و اعمال الگوریتم‌های تشخیصی، به دیجیتال تبدیل و وارد کامپیوتر کرد. ثبت پتانسیل‌هایی که پس از تحریک‌های بینایی و شنوایی ثبت می‌شوند را پتانسیل‌های برانگیخته (به انگلیسی: evoked potential) می‌نامند. می‌توان اینگونه تفسیر کرد که قسمت اعظم سیگنالی که از این طریق ثبت می‌شود در نتیجه محرک‌های بینایی یا شنوایی است. از این یافته‌ها می‌توان در مطالعه اعصاب مربوط به این دو حس استفاده کرد.


الکتروانسفالوگرام (ای‌ای‌جی) سیگنال‌های الکتریکی مغز را با استفاده از ۲۱ الکترود که به ترتیب خاصی در سطح سر نصب می‌شوند ثبت می‌کند.


این الکترودها به کمک نوارهای ارتجاعی در کنار هم نگه داشته شده و مانند یک کلاه روی سر قرار می‌گیرند. مشکلات فنی این کار شبیه به مسائلی است که در بخش الکتروکاردیوگرافی پیش می‌آید، ولی از آنجا که دامنه‌های سیگنال در انسفالوگرام یک دهم دامنه سیگنال الکتروکاردیوگراف و تقریباً صد میکرو ولت می‌باشد سیستم نویز پذیر و حساس تر بوده و در مقایسه با الکتروکاردیوگراف به روش‌شناسی بهتر نیاز دارد. گستره بسامدهای کمتر از یک هرتز تا بالاتر از ۵۰ هرتز می‌باشد.


منحنی‌های حاصل از الکتروانسفالوگرام شاخص بسیار حساسی از درجه هوشیاری و اندازه‌گیری تغییرات میزان هوشیاری در طول دوره خواب طبیعی یا در بیماری‌های مغزی به‌شمار می‌آید.


کاربرد مهم دیگر در تشخیص صرع می‌باشد. مراحل اولیه و انواع نه چندان شدید را تنها می‌توان با ثبت تغییرات معمول الکتروانسفالوگراف تشخیص داد. این حملات می‌تواند به‌طور پراکنده رخ دهند اما با تنفس هوای تهویه شده نور و خواب نیز ممکن است فعال شوند. زمانی که وجود بیماری صرع مورد تردید است می‌توان از بیماری در مورد وضعیت تهویه هوا پرسش نمود یا وی را در معرض تابش کوتاه مدت و منقطع نور قرار داد یا از او خواست که شب قبل از آزمایش نخوابد.

انواع نوار مغز

حال که متوجه شدیم نوار مغز چیست بهتر است بدانید نوار مغز انواع مختلفی به شرح زیر دارد:


نوار مغز معمولی: در این نوع تست بیمار باید در آرامش استراحت کند. هنگام انجام این نوع نوار مغز از بیمار خواسته می‌شود که چند بار چشم‌های خود را باز و بسته کند و برای چند دقیقه نفس‌های عمیق بکشد. گاهی در این نوع تست نوار مغز چراغ چشمک‌زن را در نزدیکی بیمار قرار می‌دهند تا تاثیر آن بر فعالیت مغز بررسی شود.این نوع نوار مغز رایج تر از دیگر انواع نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) است.

نوار مغز خواب: در صورتی که پزشک نتیجه مطلوب را از نوار مغز معمولی دریافت نکند، نوار مغز خواب تجویز می‌کند. این نوع نوار مغز در حالت خواب انجام می‌شود. در برخی موارد از بیمار خواسته می‌شود شب قبل از انجام تست را بیدار بماند تا در زمان انجام تست راحت‌تر به خواب برود. به همین دلیل به این نوع نوار مغز به نوار مغز محروم نیز گفته می‌شود.

نوار مغز پایشی: گاهی پزشک تشخیص می‌دهد که لازم است فعالیت‌های مغزی بیمار در طول یک روز یا حتی بیشتر بررسی شود. در این موارد تست نوار مغز سرپایی انجام می‌شود. برای انجام این نوع تست نوار مغز گیرنده‌ای روی لباس فرد قرار می‌دهند تا فعالیت‌های مغزی او را حین انجام کارهای روتین و روزمره ثبت کند. انجام این تست به بستری بیمار در بیمارستان یا تحت نظر بودن او نیاز ندارد و او می‌تواند پس از نصب گیرنده به کارهای روزمره خود بپردازد. گیرنده نوار مغز پایشی ضدآب است.

نوار مغز تله‌‌متری: این روش یکی از انواع خاص نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) است که هنگام انجام آن امکان فیلمبرداری وجود دارد و اطلاعات بیشتری در اختیار دکتر مغز و اعصاب قرار می‎دهد. این نوع نوار مغز روش طی چند روز و در حین بستری بودن بیمار در بیمارستان می‌شود. در تله‌متری سیگنال‌های نوار مغز رایانه انتقال فرستاده می‌شوند و به صورت ویدئو ضبط می‌شوند تا امکان بررسی لحظه‌ای وضعیت مغز بیمار وجود داشته باشد.

روش گرفتن نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG)

یکی از نگرانی‌هایی مشترک کسانی که باید نوار مغزی بگیرند درباره روش انجام آن است. بنا به تشخیص پزشک نوار مغز توسط ۸، ۱۶ یا ۲۵ جفت الکترود گرفته می‌شود. این الکترودها، پالس‌های الکتریکی مغز را از طریق پوست سر دریافت می‌کنند و سپس به رایانه متصل انتقال می‌دهند. نوار مغز در حالت نشسته یا خوابیده گرفته می‌شود. بیمار حین انجام نوار مغز باید کاملا در آرامش و سکون باشد. بنا به تجویز پزشک، تکنسین تست نوار مغز از بیمار می‌خواهد که فعالیت‌های مختلفی انجام دهد؛ مثلا چشمان خود را ببندد، نفس عمیق بکشد و با به محرک‌های بینایی، شنوایی و… توجه کند.

آیا نوار مغزی خطری دارد

نوار مغز هیچگونه خطری ندارد، یک تست کاملا بی خطر و بی درد است، برخی از EEG ها محرک و فلاشی ندارند ولیکن در برخی موارد برای ایجاد یک محرک در صورتی که نوار مغزی نتواند محرکی را ایجاد کند دکتر و یا تکنسین از تنفس سریع و یا فلاش برای تحریک استفاده می کنند، این محرک ها ممکن است برای بیمار ایجاد تشنج نماید که البته در این شرایط تکنسین کاملا آموزش دیده است و می تواند به کنترل شرایط بپردازد.


نوار مغز در بارداری

سوالی که بسیاری از مراجعین می پرسند این است که آیا تست الکتروانسفالوگرام برای جنین و خانم های باردار مشکلی ایجاد می کند؟ در پاسخ باید گفت خیر این تست به این دلیل که از هیچ اشعه ای استفاده نمی کند خطری برای جنین و یا مادر باردار نخواهد داشت.

چگونه می توانم برای نوار مغز آماده شوم

قبل از تست انسفالوگرام ، لازم است بیمار برای انجام این تست آماده شود


موهای خود را بشوئید و زمانی که قرار است برای انجام تست بروید اصلاً هیچ ژل و یا روغنی به موهایتان نزنید.

درصورتی که از دارویی استفاده می کنید، در مورد دارو از دکترتان بپرسید، یک لیست از داروهایی که استفاده می کنید را به تکنسین و یا متخصص مغز و اعصاب که تست شما را انجام می دهد بدهید.

حد اقل هشت ساعت قبل از انجام تست از خوردن هرگونه کافئین، خودداری کنید.

پزشک ممکن است از شما بخواهد تا شب قبل را کمتر بخوابید و یا در طول تست از آرامبخشی که کمی شما بخواباند استفاده کنید.


گرفتن نوار مغز نوزادان و کودکان

گاهی ممکن است که پزشک برای نوزادان و یا کودکان نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) تجویز کند. در این صورت بهتر از یک تکنسین باتجربه و باحوصله کمک بگیرید. پروسه گرفتن نوار مغز نوزادان و کودکان ممکن است برای آن‌ها ترسناک و دلهره‌آور باشد. برای همین ممکن است پزشکان مغز و اعصاب برای نوزادان و کودکان نوار مغز خواب را پیشنهاد بدهند. در این صورت لازم است نوزادان و کودکان قبل از گرفتن نوار مغز نخوابند تا هنگام انجام آن به راحتی به خواب روند. در گرفتن نوار مغز از نوزادان و کودکان همکاری پدر و مادر بسیار مهم و کمک‌کننده است.
وار مغز در منزل
برخی از بیماران به دلیل کهولت سن و یا بستری بودن در حالت کما و یا کودکانی که از جو موجود در کلینیک ها وحشت دارند می توانند از امکان نوار مغز در منزل استفاده کنند، دستگاه نوار مغز به دو صورت ثابت و پرتابل وجود دارد که شکل پرتابل آن قابلیت جابه جایی و انجام تست در منزل و یا بیمارستان در صورتی که خدمات بیمارستان چنین امکانی نداشته باشد را داراست.

نکته مهم:
برای انجام تست EEG لازم است به پزشکی مراجعه کنید که دستگاه به روز و همین طور اپراتور انجام دهنده مهارت کافی را داشته باشد. زیرا انجام این تست در شرایطی که نوسانات برقی اطراف دستگاه زیاد باشد یا مثلا الکترود ها به درستی قرار نگیرند و یا سیم های اتصال به دستگاه دچار مشکل باشند نوار مغز درست انجام نمی شود و نتایج آن معتبر نیستند.
نوار مغز چقدر طول می‌کشد؟
زمان انجام تست نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود. در تست نوار مغز معمولی از زمان شروع تست تا اتمام آن بین ۲۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد. تست نوار مغز خواب هم همین مقدار زمان می‌خواهد. زمان تست نوار مغز پایشی نیز بین ۱ تا ۲ روز متفاوت است. برای بررسی‌های دقیق‌تر از تست‌های چند روزه یا تله متری فیلم استفاده می‌شود. برای انجام تست‌های چند روزه بیمار در بیمارستان بستری می‌شود.
خواندن جواب نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG)
جواب نوار مغز شامل چند برگه کاغذ است که نمودارهای امواج دریافتی از سر روی آن چاپ شده است. این نمودارها نشان‌دهنده شکل موج‌های مختلفی هستند. در حالت عادی شکل و فرکانس امواج منظم و یکنواخت است. اما در صورتی که مغز دچار اختلال یا مشکلی باشد، شکل این امواج نامنظم می‌شود.

خواندن جواب نوار مغز یک کار کاملا تخصصی است و باید توسط دکتر مغز و اعصاب انجام شود. پزشک مغز و اعصاب با مشاهده شکل موج‌های دریافتی از سر و بررسی تغییرات فرکانس آن‌ها، عملکرد و اختلالات مغز را بررسی می‌کند.

مشورت با دکتر مغز و اعصاب آنلاین یکی از راه‌های آسان و مطمئن برای کسب اطلاعات درباره نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) و خواندن جواب نوار مغز است.

اصطلاحات نوار مغز
همانطور که گفته شد پزشکان با توجه به امواج نتیجه نوار مغز را تفسیر می‌کنند. امواج مغزی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

امواج گاما: این امواج مربوط به تمرکز و توجه هستند و زمانی تولید می‌شوند که مغز در حال یادگیری چیز جدیدی یا واکاوی موضوعی باشد. اختلال در این امواج نشان‌دهنده مشکلات یادگیری و تمرکز است.
امواج بتا: هنگامی که مغز در حال انجام فعالیت‌های ذهنی از جمله صحبت کردن باشد، امواج بتا ساطع می‌شوند. امواج بتا در تفکر و حل مسئله تاثیر زیادی دارند. ناهماهنگی در شکل این امواج ممکن است نشان‌دهنده اختلالات اضطرابی، وسواس و اختلالات خواب باشد.
امواج آلفا: این امواج نقطه مقابل امواج بتا هستند و هنگام استراحت، مدیتیشن، قدم زدن و… ایجاد می‌شوند. هرگونه بی‌قراری و مشکلاتی از این نوع به شکل اختلال در امواج آلفا نشان داده می‌شوند.
امواج تتا: این امواج مربوط به خیال‌پردازی و ایده‌سازی ذهن هستند. هنگام کار، دوش گرفتن، استراحت کردن و یا هر زمانی که مغز به طور اتوماتیک و بدون این که درگیری ذهنی داشته باشید، دستوراتی می‌دهد امواج تتا منتشر می‌شوند.
امواج دلتا: این امواج هنگام خواب عمیق و بدون رویا ایجاد می‌شوند. دامنه این امواج همیشه بیشتر از صفر است؛ زیرا در صورتی که دامنه امواج دلتا صفر شود یعنی مغز مرده است.
سوالات متداول نوار مغز یا یا الکتروانسفالوگرام (EEG)
نوار مغز چه بیماری‌هایی را نشان می‌دهد؟
نوار مغز برای تشخیص یا درمان بیماری‌هایی مثل صرع، اختلالات تشنجی، آنسفالیت (التهاب مغز)، تومور مغزی، مشکلات حافظه، اختلالات خواب، دمانس یا زوال عقل، سکته مغزی استفاده می‌شود.

آیا نوار مغز خطری برای سلامت بدن دارد؟
خیر، نوار مغزی بر پایه امواج الکتریکی انجام می‌شود و به بدن آسیبی وارد نمی‌کند.

قبل از گرفتن نوار مغز باید چه کارهایی انجام داد؟
شستشوی سر و موها، قطع داروهایی که در نتیجه نوار مغز اختلال ایجاد می‌کنند (البته این کار حتما با مشورت پزشک انجام شود)، اجتناب از خوردن کافئین و…

تست abi توسط چه دستگاهی انجام می شود؟

تقریبا 70 درصد از بیمارانی که تنگی در شریانهای پا دارند هیچگونه علامتی ندارند تست ساده ABI  [که در این مرکز انجام می شود] بهترین روش به منظور تشخیص به موقع میزان گرفتگی در شریانهای پا بوده و بدون ضرر و غیر تهاجمی است و دقتی بیش از 90 درصد دارد.بیشتر ما تمایل به نادیده گرفتن ناراحتی های جسمی جزئی به عنوان بخشی از پیری داریم. اما نادیده گرفتن این علائم ، همانطور که در بالا آموخته ایم ، می تواند صدمات جبران ناپذیری به بدن ما وارد کند.با تشخیص زودتر بیماری به پزشک اجازه میدهد بهترین درمان را معرفی کند.در افرادی که در شریانهای پای خود دچار انسداد یا تنگی هستند 4-3 برابر بیشتردرمعرض حوادث قلبی عروقی هستند


بیماری شریان محیطی (peripheral arterial disease; PAD) پاها 13% از افراد بالای 50 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گاهی اوقات PAD «ساکت» است و افراد از ابتلا به آن آگاه نیستند اما PAD می‌تواند موجب درد در پاها، به ویژه در پیاده‌روی، شود و این نوع PAD علامت‌دار حدود 5% از افراد را کشورهای غربی بین 55 تا 74 سالگی درگیر می‌کنند. در PAD، رسوبات چربی (آترواسکلروز (atherosclerosis)) و لخته‌های خونی موجب باریک‌شدگی و انسداد شریان‌ها می‌شود. این امر منجر به ضعف جریان خون به عضلات طی ورزش می‌شود و نشانه کلاسیک درد عضلانی را طی راه رفتن ایجاد میکند که پس از استراحت از بین می‌رود (لنگش متناوب (intermittent claudication)). در موارد شدید PAD نشانه‌های درد حین استراحت، زخم و گانگرن (gangrene) ممکن است پیشرفت کند و اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به آمپوتاسیون اندام بدن شود. افراد مبتلا به PAD نیز در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی و سکته مغزی هستند.

علایم

علایم عمده این بیماری و انسداد عروق محیطی شامل موارد زیر است:

درد پا بهنگام راه رفتن

از دست دادن و کاهش مو در پاها

تغییر رنگ‌ پوست به ابی ، بنفش یا سفید و رنگ پریده

احساس سردی در پاها

زخم پا که دیر خوب میشود

ایجاد زخم بدون دلیل

کاهش سرعت رشد ناخن های پا در مقایسه با گذشته

پوست شفاف و درخشنده و فاقد مو

اختلالات جنسی و مشکل نعوظ در مردان

کاهش توده عضلانی پا و لاغر شدن شدید اندام های تحتانی

دستگاه ABI چیست؟

شاخص پایی بازویی که به وسیله دستگاه ABI انجام می‌شود، یک تست سریع و غیرتهاجمی می‌باشد که برای تشخیص اولیه بیماری عروق محیطی استفاده می‌شود.تست غیر تهاجمی در پزشکی به این معنی است که مثل جراحی‌ یا آنژیوگرافی، این تست از پوست بدن عبور نمی‌کند و با بافت‌های داخلی بدن هیچ تماسی ایجاد نمی‌‌کند و تست به‌ صورت ساده فقط از روی بدن انجام می‌شود، مانند عکس‌ برداری‌های ساده رادیوگرافی.


 چه کسی به یک آزمایش شاخص براکیال مچ پا نیاز دارد؟

بیماری شریان محیطی (PAD) پاها 13% از افراد بالای 50 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که PAD در حدود ۱۰ درصد از افراد بالای ۵۵ سال دیده می‌شود.گاهی اوقات PAD «ساکت» است و 70%افراد از ابتلا به آن آگاه نیستند و فقط موقعی که به عوارض شدید ان مبتلا می شوند علائم نشان می دهد. اما PAD می‌تواند موجب درد در پاها، به ویژه در پیاده‌روی، شود و این نوع PAD علامت‌دار حدود 5% از افراد را در کشورهای غربی بین 55 تا 74 سالگی درگیر می‌کنند. در PAD، رسوبات چربی (آترواسکلروز) و لخته شدن خون موجب باریک‌شدگی و انسداد شریان‌ها می‌شود. این امر منجر به ضعف جریان خون به عضلات طی ورزش می‌شود و علامت کلاسیک درد عضلانی را طی راه رفتن ایجاد میکند که پس از استراحت از بین می‌رود (لنگش متناوب). در موارد شدید PAD علائم درد در حین استراحت، زخم و گانگرن ممکن است پیشرفت کند و اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به قطع عضو بدن شود. آزمایش شاخص مچ پایی بازویی به منظور تشخیص و بررسی بیماری عروق شریانی محیطی اندام تحتانی در بیمار انجام می‌شود. در این بیماری با تنگ شدن شریان‌ها،جریان خون کاهش می‌یابد که معمولاً در پاهای بیمار تشخیص داده می‌شود. اگر فردی هنگام راه رفتن از درد پا شکایت داشته یا عوامل خطر بروز بیماری عروق محیطی در او وجود داشته باشد، ممکن است پزشک انجام تست ABI را توصیه نماید. از عوامل خطر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:بنابراین اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید ، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر این علائم را تجربه نکرده اید ،باید به طور منظم غربالگری کنید

1-بیشتر از 70 سال

2-بیش از 50 سال با سابقه دیابت

3-بیش از 50 سال با عادت به سیگار کشیدن

4-بیش از 50 سال چاق

5-بیش از 50 سال دارای فشار خون و یا چربی بالا دارند.

6- پبماران دیابتی که فشار خون دارند

7- پبماران دیابتی که چربی خون دارند

8-بیمارانی که دچار تنگی عروق کرونر یا سابقه سکته قلبی دارند

9-بیمارانی که دچار تنگی شریان کلیه هستند

10-بیمارانی که دچار تنگی شریانهای گردن[کاروتید] هستند.


تست ABI غیر-تهاجمی و ارزان است و به‌طور گسترده‌ای در بالین استفاده می‌شود؛ بنابراین، ما تمام گزارش‌های موجود را مرور کردیم که از طریق جست‌وجوی گسترده‌ از بانک‌های اطلاعاتی منابع علمی پزشکی برای تخمین دقت آن در شناسایی PAD در افرادی که در هنگام راه رفتن درد پا داشته و پس از استراحت بهتر می‌شوند، به دست آمده بودند. دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعاتی را ارزیابی کردند که با معیارهای ورود به این مرور هم‌خوانی داشتند، شامل استفاده از مطالعات قطعی؛ ورود شرکت‌کنندگان مبتلا به درد هنگام راه رفتن که با استراحت بهتر شود و استفاده از اولتراسونوگرافی داپلکس یا آنژیوگرافی برای بررسی نتایج تست ABI دقیق بودند. یک مطالعه با معیارهای ما هم‌خوانی داشت و داده‌ها از 85 نفر (158 عضو) به دست آمد. محققان روش داپلر دستی را برای اندازه‌گیری ABI با روش خودکار مقایسه کردند. محققان فقط داده‌ها را برای پاها ارائه دادند، در مقایسه با اطلاعات برای بیماران؛ بنابراین نمی‌توانیم تجزیه‌و‌تحلیل را در سطح تمام شرکت‌کنندگان دوباره محاسبه کنیم.

نتایج تست ABI تست شاخص بازویی – قوزک

 پس از انجام تست، عدد شاخص پایی بازویی، با تقسیم فشار سیستول (فشار بالاتر) در پا به فشار سیستول در دست، به دست می ‌آید که این عدد در دو پا به ‌صورت جداگانه محاسبه ‌شده و براساس وضعیت بیمار، ممکن است در چند سطح نیز اندازه ‌گیری‌ شود. به ‌صورت کلی چنانچه نسبت به دست، فشار خون در پا، پایین ‌تر باشد، این به معنی تنگی در شریان‌های پا است.

عدد به دست آمده به عنوان شاخص پایی بازویی، به‌ صورت کلی به این‌ صورت تفسیر می ‌شود:

 بین ۱ تا ۱.۴: سالم بدون انسداد (۱.۰ تا ۱.۴). این عدد نشان می‌دهد که احتمالاً فرد PAD ندارد. چنانچه عدد به دست آمده در این محدوده باشد، به این معنی است که وجود تنگی در شریان‌های پا خیلی بعید است.اما اگر علائم بیماری عروق محیطی دیده شود، پزشک ممکن است تست شاخص تمرینی پایی بازوی را درخواست کند.

کمتر از یک: وجود تنگیچنانچه عدد به دست آمده کمتر از ۱ باشد، به معنی تنگی در شریان‌های اندام تحتانی است. و هر چه این عدد کمتر باشد به معی شدید تر بودن تنگی و بیماری است که براساس عدد به دست آمده می تواند از خفیف تا شدید طبقه ‌بندی شود.انسداد مرزی (۰.۹۱ تا ۰.۹۹). این عدد نشانگر حد مرزی بودن شرایط بیمار است. پزشک ممکن است انجام آزمایش اندکس تمرینی مچ پایی بازویی را به فرد توصیه کند.

0.90 یا کمتر:این نشان دهنده بیماری شریانی محیطی استPAD (کمتر از ۰.۹۰). عددی در این محدوده غیر طبیعی تلقی شده و مطرح کننده PAD است. پزشک ممکن است انجام آزمایش‌های بیشتر مانند سونوگرافی یا آنژیوگرافی را به منظور بررسی شریان‌های پاهای بیمار توصیه کند.مقادیر غیر طبیعی به این معنی است که شما احتمال بالاتر داشتن شرایین باریک شده در بخش های دیگر بدن خود  را دارید. این حالت  می تواند ریسک حمله قلبی یا سکته مغزی شما را افزایش دهد.

0.70-0.90 :از 0.70 تا 0.90 بیانگر انسداد خفیف است.        0.69-0.40 :امتیاز به انسداد متوسط

اگر بیمار به دیابت شدید مبتلا باشد یا انسداد ملاحظه‌ای، دیده شود،ودستگاه نبض ضعیف نشان دهد باید نوع وشکل موج را از قسمت waveform نگاه کنیم زیرا فرم موج رابهتر نشان می دهد.ممکن است پزشک برای بررسی دقیق‌تر به فشار خون انگشتان بزرگ پا نیاز داشته باشد.بسته به شدت انسداد، پزشک ممکن است موارد تغییر در سبک زندگی، دارو درمانی یا جراحی برای درمان PAD را توصیه کند.

 کمتر از 0.4 :اگر مقدار ABI کمتر از 40/0 باشد ، بدین معنی است که PAD در بیمار به میزان قابل توجهی پیشرفت کرده و باعث انسداد شدید شده است. در اینجا ، زخمهای جراحی یا برای بهبودی آهسته هستند یا به هیچ وجه بهبود نمی یابند. اگر بیمار زخم های غیر بهبودی داشته باشد ، تجدید عروق برای افزایش جریان خون در اطراف شریان های مسدود شده گزینه درمانی مناسب تر است. در صورت وجود PAD شدید ، بیمار به احتمال زیاد به یک متخصص عروق – پزشک متخصص در بیماری های عروقی مراجعه می کند.

 بیشتر از ۱.۴:

اگر عدد به دست آمده از ۱.۴ بیشتر باشد، به این معنی است که شریان‌های اندام تحتانی دچار سفتی شده و کاف فشار خون قدرت فشار کافی بر شریان را در هنگام باد کردن نداشته ‌است.اعداد به یک رگ خونی قابل فشرده سازی نشده اشاره دارد.اعداد به یک رگ خونی قابل فشرده سازی نشده اشاره دارد. در این شرایط نیاز است که برای تشخیص دقیق،اندازه گیری فشار انگشت شصت Toe pressure و یا اندازه کیری حجم نبض Pulse volume record =PVR  یا سونوگرافی از شریان‌های پا انجام ‌شود ی[ شاخص شست پا به بازو (TBI) اندازه‌گیری شود که نسبت فشار خون در شست پا به بازوی دست اندازه ‌گیری می‌ شود ]. در مورد بیماران مسن یا دیابتی ، رگهای خونی ممکن است تا حدی سخت نشوند که دکمه از بین نرود ، سیگنال بالاتری را در فشار کاف داشته باشد و مقادیر غلط فشار خون را نشان دهد. در اینجا ، دستگاه های عروقی ABI نتایج صحیحی را ارائه نمی دهند که نیاز به پزشک برای انجام آزمایش دیگری دارد.[دستگاهی که در مرکز ما است پروب اسیلومتری پلتیسموگرافی دارد وحجم جریان خون را نشان می دهد پس میزان خطا حذف می شود.