دستگاه سی پپ (CPAP) چیست؟

دستگاه سی پپ CPAP ( یا فشار پیوندی مثبت پیوسته ) نوعی از درمان است که فشار هوای خفیف را به راه هوایی بالایی بیمار منتقل می کند تا راه های هوایی خود را باز نگه دارد تا بیماران بتوانند در حالی که به خواب می روند، به طور طبیعی نفس بکشند یا به عبارت دیگر موجب رفع گرفتگی عمل تنفس می شود. دستگاه کمک تنفسی سی پپ CPAP می تواند برای درمان مشکلات تنفسی مانند آپنه انسدادی خواب و خروپف مزمن استفاده شود.

این دستگاه فشار هوای خفیف را وارد ریه بیماری می‌کند و راههای‌ تنفس بیمار را باز نگه می‌دارد تا بیمار به خوبی بتواند نفس بکشد. در واقع می‌توان گفت وظیفه اصلی این دستگاه رفع گرفتگی تنفسی است. این دستگاه معمولا برای افرادی توصیه می‌شود که در هنگام خواب خر و پف می‌کنند و یا به بیماریهای انسداد دستگاه ریوی مبتلا هستند.

استفاده از این دستگاه موثریرین روش غیرتهاجمی برای رفع مشکلات ریوی است. این دستگاه دارای یک لوله خرطومی مانند است که بر سر آن ماسکلی قرار گرفته است. این لوله به دستگاهی متصل است که فشار هوا را برای ورود به ریه بالا می‌برد. سپس ماسک بر روی دهان و بینی بیمار قرار می‌گیرد تا هوا با فشار وارد ریه‌اش شود. در نتیجه فرد می‌تواند به راحتی نفس بکشد.

انواع دستگاه سی پپ

این دستگاه دارای انواع متفاوتی است که هر یک دارای ویژگی خاصی هستند. انواع این دستگاه به شرح زیرند:

• دستگاه سی پپ با فشار ثابت ( در این وسیله هوا با فشار ثابت وارد ریه می‌شود. میزان فشار هوا بعد از برخی از آزمایشات از سوی پزشک مشخص می‌گردد)
• دستگاه سی پپ با فشار خود کار ( در این دستگاه با توجه به فشاری که بر ریه‌ها وارد است، فشار هوا را تنظیم می‌کند و به درون ریه‌ها می‌فرستد)

آیا استفاده از دستگاه سی پپ CPAP عوارض جانبی دارد؟

ماهیت غیر تهاجمی سی پپ CPAP آن را به یک فرم ایمن درمان برای آپنه انسدادی خواب تبدیل می کند. جریان اضافی هوا می تواند منجر به خشک شدن بینی و گلو، آبریزش بینی، گرفتگی بینی یا عطسه شود، اما شرکت های سازنده این دستگاه با تعبیه مرطوب کننده ها ( Humidifier ) توانسته اند این مشکل را نیز به راحتی برطرف کنند.

شایع ترین مشکل با سی پپ CPAP این است که مردم از دستگاه هر شب استفاده نمی کنند. یا در طول شب ماسک را از صورت خود جدا می کنند حتی یک شب عدم استفاده از دستگاه می تواند روز بعد شما را خواب آلود کند.

استفاده صحیح از دستگاه سی پپ CPAP می تواند دنیای شما را متفاوت کند به طوری که شما هر روز احساس انرژی بیشتر ، خلق و خوی بهتر داشته باشید و در نهایت سلامت کلی به شما هدیه دهد.

مشکلات رایج در استفاده از دستگاه سی پپ

گاهی عدم شناخت کافی این دستگاه سبب می‌شود نتوانیم به درستی از این دستگاه استفاده کنیم و همین امر بر اثربخشی این دستگاه اثر می‌گذارد. از مشکلات رایج در استفاده از سی پپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اشتباه در انتخاب سایز ماسک ( ماسک باید متناسب با صورت فرد انتخاب شود تا به خوبی بر روی صورت قرار گیرد، استفاده از فول فیس ماسک  بهترین انتخاب است)
• عدم عادت به دستگاه ( برای رفع این مشکل بهتر است که این دستگاه را در حالتی مانند روزنامه خواندن و یا تماشای تلویزیون مورد استفاده قرار دهید تا به آن عادت کنید)
• عدم تحمل فشار هوا ( برای رفع این مشکل بهتر است ابتدا فشار هوا را روی کم تنظیم کنید سپس به اندازه لازم آن را تنظیم کنید)
• خشکی مجاری تنفسی، سوزش پوست ( بهتر است مدام آب بنوشید و قسمتی از پوست را که تحت فشار قرار گرفته است چرب کنید. سپس بعد از مدت کوتاهی این مشکلات رفع می‌شوند)

موارد احتیاطی در استفاده از دستگاه سی پپ

اگر می‌خواهید از این دستگاه به خوبی استفاده کنید و از اثرات آن بر بهبود کیفیت زندگی بهره مند شوید به موارد زیر توجه داشته باشید:

• این دستگاه را از فروشگاههای معتبر خریداری کنید
• قبل از استفاده، کاتالوگ استفاده از دستگاه را به خوبی مطالعه کنید
• دستگاه را وارونه یا کج نکنید
• فیلتر دستگاه سی پپ را هفته‌ای یکبار شستشو دهید و پس از خشک شدن در جای خود قرار دهید
• در صورت خراب شدن دستگاه از جایی که آن را خریداری کرده‌اید بخواهید برای تعمیر شما را راهنمایی کند، این دستگاه را برای تعمیر به هر کسی ندهید
• در زمان حمام کردن از این دستگاه استفاده نکنید
• دستگاه را با استفاده از دستمال تمیز کنید و هرگز آن را با آب نشویید
• دستگاه سی پپ را بر روی یک سطح هموار قرار دهید
• این دستگاه را در کنار وسایل گرم کننده یا سرد کننده قرار ندهید

چگونه دستگاه سی پپ را تمیز کنید؟

برای نظافت این دستگاه، آن را از پریز برق جدا کنید و سپس با استفاده از یک دستمال خشک و کمی الکل یا ماده ضد عفونی کننده دستگاه را تمیز کنید و اجازه دهید دستگاه به خوبی خشک شود.

فیتلر هوا را هر ده روز یکبار جدا کنید و با آب معمولی بشویید، پس از خشک شدن از آن استفاده کنید. هفته‌ای یکبار خرطومی و ماسک را جدا کنید و در محلول آب گرم و مایع تمیز کننده قرار دهید  و سپس اجازه دهید خشک شود. این موارد به شما کمک می‌کنند بیشترین بهره را از این دستگاه ببرید.

اندیکاسیونهای درمان با :CPAP

۱- نارسایی هیپوکسمیک تنفس (hypoxic respiratory failure )

تصمیم برای شروع درمان با دستگاه سی پپ cpap براساس شرایط بالینی بیمار است. در واقع سی پپ cpap می تواند در بیماران نارسایی تنفس هیپوکسیمیک بسیار کمک کننده باشد.

کرایتریای مشخص برای شروع درمان با دستگاه کمک تنفسی سی پپ cpap در این بیماران نداریم. اگر بیماری در شرایط حاد دچار هیپوکسمی شده و هنوز هایپرکربی ایجاد نشده و هیپوکسی با اکسیژن اصلاح نمی شود و افت ساچوریشن مربوط به حوادث عروقی نباشد، سی پپ cpapمورد استفاده دارد. البته باید بیمار هنوز اندیکاسیون انتوباسیون را نداشته باشد و خودبخود قادر به تنفس باشد و بتواند راه هوایی را حمایت کند و کار تنفسی لازم را تامین کند.

۲- آپنه انسدادی خواب Obstructive Sleep Apnea:

در مورد آپنه انسدادی خواب سی پپ cpap با باز نگاه داشتن راههای تنفسی و حمایت تنفسی اثر خود را اعمال می کند.

۳- ادم ریوی ناشی از نارسایی قلبی:

در مورد بیماران ادم ریوی ناشی از HF که هایپرکاربی نداشته باشند. سی پپ CPAP با راندن مایعات از داخل آلوئولها و بهبود recruitment آن ها باعث بهبود اکسیژناسیون و اصلاح تبادلات گاز می شود و بسیار کمک کننده است.